Wat is observability in softwareontwikkeling?

Observability is een term die je steeds vaker tegenkomt. Het gaat over het inzicht in wat er gebeurt in je software. Je kijkt naar signalen uit je systeem en leert zo snel problemen te vinden. In plaats van wachten op fouten, kun je proactief handelen. Dat maakt je applicaties stabiel en gebruikers blij.

Softwareontwikkeling draait niet alleen om code schrijven. Het gaat ook om zorgen dat je product draait zoals je het hebt bedacht. Daar komt observability in beeld. Met de juiste data kun je sneller reageren en je team werkt effectiever samen.

Waarom observability belangrijk is

Stel, een webpagina laadt traag voor 5% van je gebruikers. Zonder observability weet je pas van de vertraging als ze een klacht sturen. Met observability zie je in één dashboard dat de laadtijd 2 seconden te traag is. Zo los je het binnen 10 minuten op in plaats van na uren zoeken.

Misschien draait je app 24/7 en wil je 99,9% uptime halen. Dat betekent maximaal 43 minuten downtime per maand. Observability helpt om afwijkingen vroeg te signaleren. Je reageert binnen 5 minuten op pieken in CPU-gebruik of foutmeldingen.

Bovendien toont observability trends over tijd. Je ziet of een update een negatieve impact had en kunt direct terug naar de vorige versie. Zo beperk je stilstand en voorkom je dat klanten problemen ondervinden.

De drie pijlers van observability

Bij observability kijk je naar drie bronnen van informatie. Samen vormen ze een compleet beeld:

• Metrics: cijfers over je systeem. Denk aan CPU-gebruik, geheugengebruik of responstijden. Je slaat meestal 1 keer per minuut een meting op, soms zelfs elke 10 seconden.
• Logs: tekstuele meldingen. Elke keer als er iets gebeurt, staat het in een log. Een gemiddelde applicatie genereert 100 GB logs per dag, die je dan 30 dagen bewaart.
• Tracing: een spoor van een verzoek. Je ziet elke stap die een gebruiker neemt, inclusief calls naar externe services. Dat helpt vertragingen op te sporen tot op 5 milliseconden nauwkeurig.

Deze drie pijlers vullen elkaar aan. Metrics geven een snel overzicht. Logs vertellen wat er precies gebeurde. Traces leggen de route vast. Samen vind je 90% van de incidenten binnen de eerste 15 minuten.

Hoe je observability toepast in je project

Begin klein. Stel drie dashboards in voor je belangrijkste services. Kies er één voor responstijd, één voor foutpercentages en één voor resourcegebruik. Binnen 4 uur heb je een eerste opzet staan met open source tools zoals Prometheus en Grafana.

Werk stapsgewijs en betrek je hele team. Zo snapt iedereen wat er speelt en kun je signalen sneller interpreteren. Na een paar dagen heb je al een lijst met acties. Je elimineert knelpunten en reduceert foutmeldingen met gemiddeld 30%.

• Installeer een metrics-collector en stel 10 kernmetrics in binnen 2 uur.
• Activeer logverzameling en kies een bewaartermijn van minimaal 30 dagen.
• Zet tracing aan op je API’s en bekijk samples voor een representatief beeld.

Alerts zijn cruciaal. Stel meldingen in bij 80% CPU-gebruik of meer dan 5% foutresponses. Zo krijg je alle meldingen binnen 5 minuten en voorkom je dat je systeem onderuit gaat.

Veelvoorkomende uitdagingen en oplossingen

Sommige teams verzamelen te veel data en raken door de bomen het bos niet meer. Anderen zien bijvoorbeeld dat logs alle opslag vullen en stoppen daardoor de trace-gegevens. Herken je dat? Er zijn slimme oplossingen:

• Filter op basis van prioriteit. Bewaar alleen logs met severity ‘error’ voor 30 dagen, en rest 7 dagen.
• Gebruik sampling voor traces. 10% van alle requests is vaak al voldoende om een goed beeld te krijgen.
• Stel duidelijke naamconventies op voor metrics en logs. Dat scheelt je team tot 20% zoektijd bij incidenten.

Door scherpe keuzes te maken, houd je de kosten binnen de perken en blijft de data overzichtelijk.

Conclusie

Observability geeft je grip op complexe software. Je ziet wat gebeurt, begrijpt waarom het gebeurt en kunt snel ingrijpen. Met eenvoudige stappen zet je al resultaat neer binnen een dag. Dat maakt je software stabieler en je team productiever. Wil je hier dieper op ingaan? Neem gerust contact op met Score Agency.